Historia

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Dobroszycach to najstarsza w powiecie oleśnickim placówka sprawująca opiekę nad dziećmi upośledzonymi umysłowo. Zasługuje ona na tym większą uwagę, gdyż od ponad stu lat pełni funkcję placówki opiekuńczej. Swoją bogatą historią, wielkością i wartością architektoniczną wyróżnia się wśród tego typu ośrodków na Dolnym Śląsku.

Dni 29 stycznia 2002 roku obiekt Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Dobroszycach, po czterdziestu latach, powrócił do Kościoła Katolickiego.

Zakład przeznaczony dla sierot został wzniesiony w latach 1892-1894 dzięki środkom fundacji Amalienstift, której założycielką była księżna Amalia von Czetritz. Opiekę nad dziećmi sprawowały siostry Elżbietanki z Wrocławia, które kształciły w różnych zawodach opuszczoną młodzież. Przy ciągle wzrastającej liczbie wychowanków praca nielicznego personelu (15 sióstr, 4 nauczycieli) z dziećmi upośledzonymi umysłowo i fizycznie wymagała ogromnego wysiłku i poświęcenia. Przed wybuchem I wojny światowej w zakładzie było 263 wychowanków, a okres ten zaliczono do największego rozkwitu placówki.

Wkrótce jednak wojna dotarła również do Dobroszyc - wraz z cierpieniem, głodem i zimnem. Sytuacja pogarszała się z dnia na dzień. Zarówno dzieci, jak i siostry sporo wycierpiały. Wojna ta zahamowała pięknie rozwijającą się działalność zakładu. Jak by tego jeszcze było mało, w roku 1922 ogromna wichura uszkodziła dach, co doprowadziło w konsekwencji do pogorszenia warunków bytowych, a przez to liczba dzieci spadła poniżej stu. Placówkę opuściły również siostry Elżbietanki, a przez to zakład zmienił nieco swój charakter. Oprócz sierot zaczęto przyjmować młodzież męską z rozbitych rodzin. Ich kształceniem zajęli się Bracia Szkolni, których praca z opuszczoną i zaniedbaną młodzieżą była zgodna z regułami i zasadami zakonu.

W czasie kiedy Bracia Szkolni przejmowali zakład, liczba wychowanków wynosiła 53 i stale się powiększała. Najwięcej młodzieży pochodziło z Dolnego Śląska, Brandenburgii i Saksonii. Wśród nich była spora grupa chłopców w wieku 14 - 21 lat z tak zwanego "marginesu społecznego", z którymi kontakt pozostałych dzieci był surowo zabroniony, ze względu na zły wpływ wychowawczy. Bracia Szkolni uczyli młodzież przede wszystkim rzemiosła w warsztatach (krawieckim, szewskim, ślusarskim, stolarskim, wikliniarskim, kuźni), które również wykonywały usługi dla mieszkańców Dobroszyc. Oprócz tego prowadzone było na wysokim poziomie gospodarstwo rolne.

Wydawałoby się, że czas sprzyjał stabilizacji placówki wychowawczej. Niestety nadciągnęły ciemne chmury II wojny światowej. Hitlerowcy posądzili zakonników o nadużycia wychowawcze i Bracia Szkolni musieli opuścić zakład. Opiekę nad dziećmi przejęły wówczas siostry De Notre-Dame (Siostry Szkolne). Niedługo potem powstał tutaj obóz jeniecki, a po jego likwidacji niemiecki szpital przyfrontowy. W tym czasie siostry zajmowały się ok. 50 wychowankami, będąc jednocześnie pielęgniarkami i prowadząc kuchnię dla żołnierzy. Po wkroczeniu wojsk radzieckich większość wyposażenia szpitala i zakładu została wywieziona w głąb ZSRR.

Po II wojnie światowej zarząd nad budynkiem przejęli księża Salwatorianie i w maju 1946 roku przybyło do zakładu 40 chłopców. Oprócz placówki wychowawczej otwarto w Dobroszycach Małe Seminarium Duchowne. Na tak rozpoczętą działalność "krzywo patrzyły" ówczesne władze, przez co sytuacja zakładu znacznie się pogarszała. Małe Seminarium Duchowne przestało istnieć w roku 1960. Przez kilka następnych lat budynek był remontowany, by później stać się własnością Ośrodka Szkolenia Kadr Spółdzielczości Produkcyjnej.

Ponownie Zakład Wychowawczy został powołany w roku 1966, a od 1978 roku decyzją Kuratorium Oświaty i Wychowania we Wrocławiu otrzymał nazwę Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego (SOSzW) dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo.

Obecnie w Ośrodku przebywa 136 wychowanków upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym i głębokim. W znacznej większości pochodzą oni z rodzin ubogich, dysfunkcyjnych. Dużą grupę stanowią tzw. sieroty społeczne, których rodzice mają ograniczone, bądź całkowicie odebrane prawa rodzicielskie. Funkcja opiekuńcza Ośrodka skierowana jest na kompensowanie braków i niedostatków wychowanków. Ośrodek stanowi czasowe miejsce zamieszkania, zastępuje dom rodzinny i zaspokaja potrzebę przynależności, uznania, zrozumienia, bezpieczeństwa.

W swojej złożonej strukturze SOSzW w Dobroszycach zawiera kilka rodzajów szkół: podstawowe, gimnazja, zawodowe, osobno dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym. Dzieci głęboko upośledzone nabywają umiejętności w oddziale rewalidacyjno-wychowawczym. Oprócz zajęć typowo lekcyjnych, prowadzone są zajęcia rewalidacji indywidualnej: z logopedii, technik szkolnych, gimnastyki korekcyjnej. Ośrodek posiada do tego typu zajęć specjalnie wyposażone gabinety terapeutyczne. Szkoła specjalna realizuje indywidualne programy nauczania, zwłaszcza w odniesieniu do uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym, znacznym i głębokim. W przygotowaniu takiego programu biorą udział: psycholog, pedagog, nauczyciel, wychowawca internatu, nauczyciel - terapeuta. Niemal w każdej klasie Szkoły Życia występuje indywidualizacja nauczania. Praca nauczyciela nie ogranicza się do realizacji jednego ramowego programu. Każdy uczeń stanowi osobny program.

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Dobroszycach jako jeden z nielicznych w województwie, zapewnia całoroczną opiekę. Przygotowuje wychowanków do samodzielnego życia i jednocześnie integruje ich ze środowiskiem. Uczniowie biorą udział w wielu imprezach artystycznych, zawodach sportowych na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim. Ośrodek często gości również dzieci i młodzież z innych placówek kształcenia specjalnego, jak również ze szkół masowych na imprezach organizowanych w trakcie roku szkolnego. Przykładem takiej imprezy jest Plener Plastyczny, na który od 9 lat licznie przyjeżdżają dzieci z ośrodków specjalnych, aby pokazać swoje zamiłowanie do sztuki, tworząc i wystawiając swoje prace na zorganizowanej wystawie. Innym przedsięwzięciem o kilkuletniej tradycji jest Miting Lekkoatletyczny Szkół Specjalnych na szczeblu wojewódzkim. Tego typu imprezy umożliwiają dzieciom kontakt z rówieśnikami, wzmacniają i eksponują najmniej zaburzone funkcje psychiczne i fizyczne, stwarzają możliwość osiągania sukcesu.

Wysoko wykwalifikowana kadra, jej doświadczenie, twórcze poszukiwania metod pracy, przyczyniły się do widocznych efektów wychowawczych. Każdy nauczyciel i wychowawca utożsamia się z losem dziecka mu powierzonego, zna jego potrzeby, udziela mu pomocy, gdy pojawią się zagrożenia materialne, fizyczne bądź społeczne. Żaden uczeń nie pozostaje anonimowy. Opieka nad dziećmi jest wyznaczona potrzebami jednostek i ma stwarzać możliwość indywidualnego rozwoju.

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Dobroszycach służy rozwojowi dzieci upośledzonych umysłowo. Jest to Ośrodek z ogromnym doświadczeniem i bogatą historią. Zmieniające się warunki polityczno - społeczno - ekonomiczne wywierały duży wpływ na działalność Ośrodka, jednak zawsze na pierwszy plan wysuwało się dobro dziecka. Wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za to, aby w dzisiejszej dobie reform, szukania oszczędności, liczenia kosztów i zysków - to dobro dziecka nie było zatracone.